1926 da 2. Dünya Savaşı ile bugünleri de görebilmek….
GalaktionTabidze.
Kozmik Orkestra// კოსმიურიორკესტრი
Dünya hüzmeleri ve gövdeleri ateşin,
Dünya çalkantılarıyla rüzgarına şakıyordu,
Dünya yıkımına şahit olacağız bir daha,
Dünya yıkımları karada seğirtiyordu,
Dünya orkestrası deprem ile tahtlarla,
Dünya yağmurları ile kıyametle geliyordu,
Dünya volkanının dumanları yükseldi,
Dünya ırmaklarının kabardı dalgaları,
Dünya zirvelerinin katları da sislendi,
Dünya !Dünya !Dünya !
Dünya uğultusuyla esiyorlar dalgalar,
Dünya burgacı kasırga rengidir,
Dünya boşluklarının dev yükleri,
Dünya; hareket ile maddedir,
Dünya, dünya, dünya musikidir,
Dünya taşlarla ve asfaltla örüldü,
Dünya kaoslarını zaman büküverdi,
Dünya kininin ve nişanının örtüsünü,
Dünya orkestrası, dünya musikisi,
Dünya erişti yeni bir güne daha,
Dünya savuşturuyor toplarla,
Dünya kodamanı, tröstleri, diskosu –
Dünya milyar altın ve mermi kovanıyla,
Dünya (sı) Londra’nın ve San Francisko’nun.
……….
Dünya yıkımına şahit oluruz yeniden.
………
Dağda tufan, rüzgar ve dalgaların rahşı denizde,
Şimşekin ak kırıntıları çığlık çığlığa gökyüzünde,
Yüksekte dönüp yüksekten süzüldü yeryüzüne,
Derin ve ağır bir yıkımla dağılıp döküldü yarıklar,
Gürültüsü koptu vadilerde, kat kat oldu kayalar,
Duyuyorum sert atışlarını kalplerin ve sağırlaştı kulaklar:
… Dünya… Dünya… Dünya…
…….
Görüyorum, savruldu donup kalan uzayın sütunları
Ve dinleyenlerin önünden uçup gitti karanlıkların takımı.
Ne Wagner, ne Greig ve ne de Mozart’tı,
Benzi solgun halde hayaletleşti onların karaltıları.
Hey, kozmik, yegane ve muktedir musiki !
Ah, vücutsuz ! Ancak vücut bulabilen şimdi –
İşte bu kaostan yeni bir ilham vahiy edildi
Her şeye, çözümlenmiş her şeye, ve izah edilen:
…….
Dünya yıkımlarına tanık olacağız yeniden.
…….
Dağlayan yelkenlerle çevremizi kuşatan şey var ya,
O sadece uçmaktır, yaratıcılıktır.
Yaratıcılıktır, suskunluktur ve kasırgadır,
Dünya yolu diye seriliyor kaderle uzlaşmazlıkla
Ölümlerin kesişmesi ve urağanı savaşların,
Yıkım ! Yaratıcı eylemidir yeni denklerin.
Yenilenmek ! Deniz gibi hissedersin bu rüzgarlar nedir,
Çünkü o duygu gibi henüz hiç kimse sevmemiştir.
Def çalıyor bir yerlerde ve damlası kahkahanın,
Gürcüstan ! Bak işte, yaratıcılık nedir !
Sınırsız ve sınırlanmış yörelerin umutlarının
Her saniyesi anlamsızca çalıyor hüzün renklerinin zilini.
Rüzgar gibi sonbahar da, rüzgarda yağmur da sütun gibi
Emek ile mutluluk da yaratıcılıktır.
Saha… Artık kurtulamasın kaynaması eski zamanların
Bunu ben söyledim, kalanını söyler şimdi şimşek ile gök gürlemesi:
……
Dünya… Dünya…. Dünya….
……
Nereden ve nasıl seslerin böylesi ?
Gün baskın yaptı içeri ve okşuyor bizi,
Kullanarak civelek gençliğini
Şimdi zamanı geldi hararet ile şarkının.
Bu hissedilmesidir yeniden aşkların,
Başkaları için bataklığa dönüşmesinin,
Bu hayalidir gizli saklı renklerin
Ve gösterisidir ilkbaharın.
…..
Bütün isimler arasından sadece Rustaveli
Korur devirleri muhataradan asırlar boyu,
Yenilmezdir o, ve başağıdır güneşin ezeli,
Kölelik emeliyle hiç bükemedikleri yolunu.
Ölümsüzlükte sırası onuncu değil Dante’nin
Fakat yüceliktir solgun Beatriçe –
Hayalperest yüzü de ebedidir yeniyetmenin,
Aşık olan ilk keresinde ve onuncu kez bile.
Senin çağlayan ruhun İskoçya tam seslerin,
Hani bardları sarmıştı ya seni bütün renklerin.
Sultani aymazlığın hayaletidir şimdi de
Daha da yüceleri – Shelley, Byron.
Birçoğu yapraktır, bir çoğu da çiçektir
Kah hararetli, kah da aşırı nemli
O Verlaine’dir, Boudelaire’dir,
Rimbaud’un şiirleridir, ya da Gautier’in.
Hafız da vardı ve oradan, Şiraz’dan
Doğunun dünyasını etmek için tarümar,
Fakat kim yükseltti nefesini kara kuzgunun ?
Değil mi ki bu O’dur…. Yaşasın Edgar !
…….
Yine telaşlanıyor gece, telaşlanıyor yine de,
Gürültülü ormanlar yine acı haykırışlarda…
Böyle fırtınaya benzer bir şey, bir şekilde
Gürültü koparıyordu bizim toyluğumuz da.
Cansiperane esmeler vardı rüzgarda,
Sesi duyuluyordu rüzgarda düşmanın acı havlamasının,
Genç okulu da haykırıyordu naralarıyla
Şairlerin en iyi takımyıldızının.
Kanının damlası da kurudu çoğunun damarında,
Gördüler de hatta devasa zaferleri,
Kim cüret edebildi söz söylemeye bizden fazla?
Gösterin bana bir daha yüzlerini.
Ey evren ! Varlığımız var ya,
Eğer benzer bir kederi yeniden
Duyurursanız bana : Zamanıdır ha !
Sizinle beraberim ve sizinle olurum yeniden.
O zaman saf tutarak, çelikten saf tutarak
Herkes bizim yanımızda tıpkı tek renk,
Her kim kalmışsa öbür tarafta
Onların düşmanı olalım ölünceye dek.
Hatırlıyor musunuz neşeli evimizi ?
Orada toplansın bekleyenler çareyi…
Herkese yıllanmış şarap ikram edilsin,
Herkese verilsin neşenin sesi…
…….
Dünya… Dünya….. Dünya….
……
Atışını duyuyorum kalbim, duyuyorum durmanı da.
Rüzgar duruyor, aslan dinlenmede şimdi sazlıklarda,
Tekrar bilinmedik bir acıyla gitti ardısıra
Ninnisinin duyulduğu yere Tristan ile İzolda’nın.
Sessizlik var tıpkı yağmur gibi duyulan uzaktan
Tek bir tel var sadece….Serafimmiydi ?
Hissetti mi Serafim o Serafim’i ?
Hayır ! Bu dünya…
…….
Dünya yıkımının şahidi olacağız bir kez daha !
1926
Galaktion TABİDZE
Türkçesi: Hasan Çelik
კოსმიურიორკესტრი
მსოფლიოსხივებისდაცეცხლისღეროთა,
მსოფლიოღელვებზედაქარზემღეროდა,
მსოფლიონგრევათაკვლავმოწმეგავხდებით,
მსოფლიორღვევანიხმელეთითრბოდიან,
მსოფლიოორკესტრიმიწისძვრით, ტახტებით,
მსოფლიოწვიმებითდაწარღვნითმოდიან,
მსოფლიოვულკანისავარდენბოლები,
მსოფლიომდინარეთადიდდენტალღები,
მსოფლიომწვერვალთადანისლდაზოლები,
მსოფლიო, მსოფლიო, მსოფლიო!
მსოფლიოგუგუნითმიჰქრიანზვირთები,
მსოფლიომორევიგრიგალისფერია,
მსოფლიოსივრცეთატიტანიტვირთები,
მსოფლიო: მოძრაობადამატერია.
მსოფლიო, მსოფლიო, მსოფლიომუსიკა,
მსოფლიოქვებითდაასფალტითნაგები,
მსოფლიოქაოსებსდრომგადაუზნიქა,
მსოფლიოშურისადანიშნისსაგები,
მსოფლიომუსიკა, მსოფლიოორკესტრო,
მსოფლიოახალდღესმოესწრო,
მსოფლიოიგერებსზარბაზნებით,
მსოფლიომაგნატი, ტრესტები, დისკოსი, –
მსოფლიომილიარდოქროდავაზნებით,
მსოფლიოლონდონისდასან-ფრანცისკოსი.
…….
მსოფლიონგრევათაკვლავმოწმეგავხდებით.
…….
გრგვინვამთაში, ქარიზღვაზედატალღებისრაში,
ელვისთეთრინამსხვრევებიგაჰკივიანცაში,
დატრიალდამაღლა, მაღლადადაეშვაქვევით,
ჩამოინგრანაპრალებიყრუდამძიმერღვევით,
ახმაურდახეობებში, არისკლდეთაფენა,
მესმისმძაფრიძგერაგულთადადაყრუვდასმენა:
…….
მსოფლიო… მსოფლიო… მსოფლიო…
…….
ვხედავ, რომმოსხლტაგანცვიფრებულსივრცესსვეტები
დამსმენელთაწინწყვდიადებისგაფრინდარიგი.
გაფითრებულნიგაილანდნენსილუეტები,
არავაგნერი, არცმოცარტიდააღარცგრიგი.
ო, კოსმიურო, ერთადერთო, მძლავრომუსიკა!
ო, უსხეულო! ეხლასხეულამონაგები –
ამქაოსიდანმოევლინაახალიმუზა
ყველაფერს, რაცკიახსნილიადაგასაგები:
…….
მსოფლიონგრევათაკვლავმოწმეგავხდებით.
…….
დამდაგველიაფრებით,
ჩვენრომირგვლივგვედება,
იგი, მხოლოდგაფრენა,
არისშემოქმედება.
არისშემოქმედება,
სიჩუმედაგრიგალი,
მსოფლიოგზისგედებათ
ბედთანშეურიგალი
ურაგანიბრძოლების
დასიკვდილისკვეთება,
ნგრევა! ახალტოლების
არისშემოქმედება.
განახლება! ზღვასავით
იგრძნობ, რაქარებია,
რადგანიმგრძნობასავით
არვისარჰყვარებია.
სადღაცრეკავსდაირა
დასიცილისწვეთება,
საქართველო! აი, რა
არისშემოქმედება.
ყველაწამიუსაზრო
რეკავსფერ-მწუხარეთა
იმედებიუსაზღვრო
დაგანსაზღვრულმხარეთა.
შემოდგომაცქარული,
ქარშიწვიმასვეტებად,
შრომადასიხარული
არისშემოქმედება.
ველი… ვეღარგადარჩეს
დროთაძველთადუღილი.
ესვთქვი, ეხლადანარჩენს
იტყვისჭექა-ქუხილი:
…….
მსოფლიო… მსოფლიო… მსოფლიო…
…….
საიდან, როგორხმებიასეთი?
დღეშემოიჭრადაგვეფერება,
ახალგაზრდობითმოკისკასეთი
მოვიდასითბოდაამღერება.
ესარისგრძნობაკვლავსიყვარულთა,
გადაქცეულისხვისთვისჭაობად,
ესოცნებაა, ფერთაფარულთა
დაგაზაფხულთასანახაობა.
…….
ყველასახელებშიმხოლოდრუსთაველი
იხსნისგანსაცდელითმრავალსაუკუნეს,
იგიუძლევიადამზისისთაველი,
რომელსმონობისთვისგზავერგაუღუნეს.
დანტეუკვდავებშიარამეათეა,
მაგრამდიდებაამკრთალიბეატრიჩე, –
ბავშვისმეოცნებესახეცდიადია,
რომელსშეუყვარდაერთჯერ, მეათეჯერ.
შენი, შოტლანდია, სულისრულხმოვანი,
ბარდნირომგეხვივნენუუნაირონი,
მეფურუგონობითახლაცისლანდია
უფროუმაღლესნი – შელლი, ბაირონი.
ბევრიყვავილია, ბევრიფოთლებია,
ხანმხურვალე, ხანაცუუნოტიესი.
იგივერლენია, იგიბოდლერია,
რემბოსლექსებიაანდაგოტიესი.
იყოჰაფიზიცადაიქ, შირაზიდან,
რათააღმოსავლეთსარედაუფარჩოს,
მაგრამშავყორანისსუნთქვავინაზიდა?
ესხომ, იგიარის… ედგარსგაუმარჯოს!
…….
მაინცშფოთავს, ისევშფოთავსღამე,
ისევცხარედხმაურობენტყენი…
ასე, როგორცქარიშხალირამე,
ხმაურობდასიყმაწვილეჩვენი.
იყოქარშითავდადებითქროლა,
ხმაისმოდამტერთამწარეყეფის,
ხმაურობდაახალგაზრდასკოლა
პოეტებისუკეთესიწყების.
ბევრსგაუშრაძარღვშისისხლისწვეთი,
მეტადდიდიგამარჯვებაცნახეს,
ვინგაბედაჩვენზესიტყვამეტი?
შემახედეთკიდევიმათსახეს.
კოსმიურო! ჩვენიყოფნაროა,
თუიმგვარადმწუხარებასისევ,
გამაგონეთერთისიტყვა: დროა!
მეთქვენთანვარდავიქნებიისევ.
მაშინრიგით, ფოლადურირიგით
ყველაჩვენთან, როგორცერთიფერი,
მტერიიყო, ვინაცდარჩაიქით.
სიკვდილამდევიქნეთმათიმტერი.
გახსოვთჩვენიმხიარულიბინა?
იქმოგროვდეს, ვინაცელისშველას…
დაურიგდესყველასძველიღვინო,
სიხარულისხმამიეცესყველას…
…….
მსოფლიო, მსოფლიო, მსოფლიო…
…….
გულო, მესმისშენიძგერა,
მესმისშენიკვდომა.
ქარიდგება, ეხლაშამბში
განისვენალომმა,
ისევუცხომოგონებით
წაჰყვათანდათანა,
სადიზოლდასდატრისტანის
მოისმოდანანა.
სიჩუმეადაშორითშორს
ისმის, როგორცწვიმა,
მხოლოდერთისიმი…
იყოსერაფიმი?
იგრძნოსერაფიმმა
იგისერაფიმი?
არა! ესმსოფლიო
…….
მსოფლიონგრევათა
კვლავმოწმეგავხდებით!
son