Martvili – Martvilis Kanioni / მარტვილი – მარტვილის კანიონი
Martvili Batı Gürcistan’da, Samegrelo Bölgesinde bir ilçedir. Samegrelo-Zemo Svaneti idari birimi içerisinde kalır. 1921’e kadar Senaki’ye bağlıydı. Sovyetler Birliği döneminde, 1936’da Gegeçkori adı verilmişti ve 1936-1990 arasında bu adı taşıyordu. Tarihsel adı Çkondidi’dir [ჭყონდიდი].
Kuzeyinde Lentekhi, doğusunda Khoni ve Tsageri, güneyinde Senaki ve Abaşa, batısında Çkhototzku ilçeleri vardır. İlçe merkezi ve 20 köyden oluşan Martvili Tiflis’e 280 km, Zugdidi’ye 80 km, Poti’ye 70 km mesafededir.
Günümüzde Martvili’ye, o zamanki adıyla Gegeçkori’ye 1964 yılında kent tipi yerleşim alanı statüsü verilmiştir. Martvili ilçesi nüfusu 35 bindir.
Samegrelo Bölgesi içerisinde yer alan Martvili tarihi ve kültürel açıdan önemli bir geçmişe de sahiptir. Eski adı Çkondidi olan bu ilçede yer alan eğitim merkezi külliye vazifesi taşıyor, dini ve beşeri ilimler konusunda el yazması kitaplar yazılıp yayılıyordu. Ayrıca; Gürcistan’ın en önemli kralları arasında olan Birleşik Gürcistan Kralı 4. Davit Ağmaşenebeli’yi yetiştiren Megrel lalası Giorgi Çkondideli de şimdiki adı Martvili olan bu bölgedendi. Kurucu Davit (Davit Ağmaşenebeli) Çkondidi’de yetişmiş, Giorgi Çkondideli’nin idealleri doğrultusunda büyümüştür.
Batı Gürcistan’ın kuzeydoğu kesiminde yer alan Martvili, Odişi (Samegrelo) düzlüğünde, Egrisi Dağları eteklerindedir.
Martvili’de tarihi kaleler, dini yapılar, şelale ve kanyonların sayısı çoktur ve tamamı görülmeye değerdir. Bunlar arasında Gaçedili Köyü’nde bulunan Martvili Kanyonu, Salkhino Köyü’ndeki Dadiani yazlık sarayı, Martvili Manastırı daha çok öne çıkmaktadır.
Martvili’de en çok ziyaret edilen yer Martvili Kanyonu olup, kano gezilerinin de yapılabildiği bu kanyon, Orta Doğu ülkelerinden Avrupa’ya Japonya’dan Rusya’ya kadar çeşitli ülkelerden turistlerin ilgisini çekmektedir.
Gürcü Ansiklopedik Sözlüğü/ქართული ენციკლოპედიური ლექსიკონი