Titsian TABİDZE (1895-19937). SSCB döneminde Sovyet Gürcistan’ında Büyük Temizlik kurbanlarının sayısı hala bilinmiyor!
Fehmi Uzal Ustiaşvili: Gürcü Haber olarak fırsat buldukça Gürcistan’lı şair ve yazarlara, özellikle de Büyük Temizlik dönemi kurbanlarına yer vermeye devam edeceğiz!
Ayni zamanda büyük şair Galaktion Tabidze nin kuzeni olan Titsian TABİDZE Gürcü sembolizmin en önemli kurucularındandır. Şiirleri Rasça ve İngilizce dahil bir çok dile çevrilmiştir.
Rus yazar Boris Pasternak, dostu ve arkadaşı Titsian’ı, “Tamamen iyiye ilgi duyan, basiret ve fedakarlık yapabilen, içine kapanık ve karmaşık bir ruh” diye, tanımlıyor.
Titsian TABİDZE yakın arkadaşı Paola İashvili ile birlikte Gürcü sembolizmin , ცისფერყანწელები /Mavi boynuzlar hareketinin öncülerinde sayılıyor.
1921 den önce Kutaisi’de ortaya çıkan ve Gürcü edebiyatında önemli yazarları etkileyen bu akım içinde bir ara büyük şair Galaktion Tabidze de yer almış ve daha sonra kendine özügü bir yol seçmiştir.
‘’1936’nın başlarında, Sovyet basını, sanatta biçimciliği eleştiren birkaç makale yayınladı.
Titsian TABİDZE ve diğer Gürcü şairler Konstantine Gamsakhurdia , Simon Chikovani ve Demna Shengelaia , “kendilerini eski geleneklerden kurtarmadıkları ve halkla daha yakın temas kurmadıkları ” gibi suçlamalarla ateş altında aldılar, kıyımın yolunu hazırladılar.
Ve sonuçta 1937 deki ‘’Büyü Temizlik’’ döneminde kıyıma uğrayanlar arasına katıldı. İdam edildi ve bu Kruşçev dönemine kadar ailesinden ve halktan saklandı.
Titsian TABİDZE ’nin kaybolduğunu öğrenen yoldaşı Paola İnaşvili, Tiflis Yazarlar Birliğinde av tüfeği ile kendini vurdu.
Okudukça, insanın inadına sembolizm diyesi geliyor ama biz öfkelendiğimiz hikayemize burada ara verip, Hasan Çelik arkadaşımızın güzel çevrisi ile, şairimizin doğum günü/ haftası anısına, sözü Titsian TABİDZE Şiiri‘ne bırakalım.
ŞİİR BİR HEYELANDIR / ლექსი მეწყერი
Ben şiiri değil şiirler beni yazar
Bu şiire eşlik eder kendi ömrüm de
Ansızın sökün eden bir heyelandır şiir
Diri diri defneder adamı alıp götürdüğünde
Bir Nisan ayında doğmuşum meğer
Göverip serpilen elma çiçeklerinden
Aklık yağıyor üstüme ve sağanak yağmur
Yaş olmuş akıyor gözlerimden
Peşinen biliyorum, ben öldüğümde
Yazdığım şu şiir de kalacak
Bir şairi vuracak canevinden hiç değilse
Ve bir solukta bana arka çıkacak
Zavallının biriydi derler
Yol ayırımında büyümüş bir oğlan
Biricik azığıydı onun şiirler
Bir adım bile sapmadı duruşundan
Ve tek düşüncesiydi ölünceye dek
Vatan toprağı ile vatanın güneşi
Esirgenmedeyken kendisinden mutluluk
Mutlulukla beslemişti O şiirlerini
Ben şiiri değil şiirler beni yazar
Bu şiire eşlik eder kendi ömrüm de
Ansızın sökün eden bir heyelandır şiir
Diri diri defneder adamı alıp götürdüğünde
Titsian TABİDZE
Türkçesi: Hasan Çelik
ლექსი მეწყერი
მე არ ვწერ ლექსებს… ლექსი თვითონ მწერს,
ჩემი სიცოცხლე ამ ლექსს თან ახლავს.
ლექსს მე ვუწოდებ მოვარდნილ მეწყერს,
რომ გაგიტანს და ცოცხლად დაგმარხავს.
მე დავიბადე აპრილის თვეში,
ვაშლების გაშლილ ყვავილებიდან,
მაწვიმს სითეთრე და წვიმის თქეში
მოდის ცრემლებად ჩემს თვალებიდან.
აქედან ვიცი, მე რომ მოვკვდები,
ამ ლექსს რომ ვამბობ, ესეც დარჩება,
ერთ პოეტს მაინც გულზე მოხვდება
და ეს ეყოფა გამოსარჩლებად.
იტყვიან ასე: იყო საწყალი,
ორპირის ფშანზე გაზრდილი ბიჭი.
ლექსები იყო მისი საგზალი,
არ მოუცვლია ერთი ნაბიჯი.
და აწვალებდა მას სიკვდილამდე
ქართული მზე და ქართული მიწა,
ბედნიერებას მას უმალავდენ,
ბედნიერება მან ლექსებს მისცა.
მე არ ვწერ ლექსებს, ლექსი თვითონ მწერს,
ჩემი სიცოცხლე ამ ლექსს თან ახლავს.
ლექსს მე ვუწოდებ მოვარდნილ მეწყერს,
რომ გაგიტანს და ცოცხლად დაგმარხავს.
ტიციან ტაბიძე
