Gürcüce ismi olan Vartsihe, “gülün kalesi” anlamına gelmektedir, köyün Yunanca adı olan Rhodopolis’in ise “gülün şehri” anlamına,,
GuvanTzen Boçi
Rhodopolis
Vartsihe veya eski adıyla Vardtsihe, Geç Antik Çağ’da yaşamış Bizanslı yazarlar tarafından “Rhodopolis” olarak adlandırılır. Rhodopolis, 6. yüzyılda Bizans ve Sasani İmparatorluğu arasında anlaşmazlıklara neden olan Lazika’nın önemli şehirlerinden biriydi. Gürcüce ismi olan Vartsihe, “gülün kalesi” anlamına gelmektedir, köyün Yunanca adı olan Rhodopolis’in ise “gülün şehri” anlamına geldiği Prokopius ve Agathias gibi 6. yüzyıl Bizans yazarları tarafından kaydedilmiştir
Rhodopolis, Lazika’nın doğusundaki İberya’ya giden yolda, verimli ve ekonomik açıdan avantajlı bir bölgede yer almaktaydı, ancak kentin açık ovadaki konumu askeri olarak zayıf kalmasına neden olmaktaydı. Bu nedenle, Sasani kuvvetlerinin kenti işgal etmesinden korkan Lazlar, savunması zayıf olan Rhodopolis kalesini 530’larda yok etti.Lazika Savaşı sırasında (541–562), Fars komutanı Mihr-Mihroe kenti işgal etti ve kentte bir garnizon kurdu. 557’de, Elminzur adlı bir Hunun komutasındaki Bizans generali Justinus tarafından komuta edilen 2.000 kişilik süvari birliği Rhodopolis’e girdi. Hem Fars garnizonu, hem de yerli halk surların dışında olduğu için kimse birliğe karşı koymadı. Yakınlardaki Fars müfrezeleri bulundu ve tahrip edildi; yerli halk bağışlandı, ancak sadık olduklarını göstermek için rehine vermek zorunda kaldı
Bizans egemenliği altındaki Rhodopolis, Fasis Metropolüne (dini yargı alanı) bağlı bir piskoposluktu. 8. yüzyılın başlarında, aşağı yukarı Fafif metropülüyle aynı dönemde, bölgedeki Arap işgali sonrasında Konstatapolitan Notitiae Episcopatuum belgelerinden kaybolmuştur. Rhodopolis’in “John” isimli Yunan piskoposu, piskoposluğun 11. yüzyılda kısa süreli de olsa aktif olduğunu göstermektedir.Rhodopolis, hem Yunan Ortodoks Kilisesi (İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi)hem de Katolik Kilisesine bağlıydı. Günümüzde Vartsihe bölgesi, Gürcü Ortodoks Kilisesine bağlı Vani ve Bağdati Piskoposluğunun bir parçasıdır.
Kaynak
Kiminas, Demetrius The Ecumenical Patriarchate. The Borgo
Nesbitt, John W.; McGeer, Eric; Oikonomidès, Nicolas Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art. Vol. 4: The East. Washington, DC: Dumbarton Oaks.
